نقش عوامل ژئوپولیتیک در توسعه استان سیستان و بلوچستان

از نواحی بسیار مهم و تأثیرگذار در توسعه کشور، نواحی مرزی است که با گسترش توسعه نیافتگی در این نواحی‌، نتایج سوء آن به طور مستقیم به کل کشور منتقل خواهد شد. از جمله نواحی مرزی کشور ایران که از لحاظ توسعه دارای وضعیت مطلوبی نمی‌باشد نواحی مرزی استان سیستان و بلوچستان است. به طور خلاصه می‌توان چالش‌های عمده موجود در سیستان  و بلوچستان را به شرح ذیل نام برد: گستردگی جغرافیایی همراه با جمعیت اندک (وسعت 178431 کیلومتر مربع با 1722579 نفر جمعیت- مرکز آمار ایران : 1385) مرزهای طولانی و ناامن، وجود موانع طبیعی از جمله بیابان‌ها و کویرها، کمبود مواهب طبیعی، انزوای جغرافیایی، عامل ژئومورفولوژیکی، وضعیت آب و هوا و عدم ذخایر نفت و گاز، استقرار اقوام و قبایل بلوچ در دو سوی مرز، همجواری با کشورهای پاکستان و افغانستان و بی‌ثباتی و ضعف در ایجاد ثبات کامل سیاسی واداری و اقتصادی کشور افغانستان که فقدان کنترل مرز را به همراه داشته  است، جریان سیاسی پناهندگان افغانی، قرارگیری در مجاورت بزرگ‌ترین کانون تولید مواد مخدر و قاچاق آن از طریق مرز استان سیستان و بلوچستان به داخل ایران، وضعیت نامتعادل و نا‌برابری‌های اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی این نواحی نسبت به نواحی مرکزی، ‌فقر و محرومیت که موجب گرایش بسیاری از مردم این نواحی به قاچاق مواد مخدر شده است. چالش‌های فوق در این نواحی باعث بروز مشکلات و مسائل فراوان و متنوع گردیده است که می‌تواند توسعه را در سطوح محلی، منطقه‌ای و حتی ملّی مورد تهدید قرار دهد و در صورت ادامه، معضلات جدی‌تر را به بار خواهد آورد. لذا در این مقاله، نگارنده به دنبال مسئله اصلی شناخت ویژگی‌های ژئوپولیتیک بعنوان عامل تأثیرگذار بر عدم توسعه موجود درسیستان و بلوچستان می‌باشد تا بتوان براساس آن نگاهی پژوهش محور جهت ایجاد توسعه پایدار در این نواحی به دست آورد.